Bedrijvenvereniging ZO besloot dat Thies Dijkhuis geëerd moest worden met een standbeeld, omdat hij zich jarenlang voor de belangen van Bedrijventerrein Euvelgunne heeft ingezet. (© https://groninganus.wordpress.com/2021/09/14/rondje-euvelgunne-lageland)
- Euvelgunne is een buurtschap en tegenwoordig ook bedrijventerrein in de provincie Groningen, gemeente Groningen.
- Oorspronkelijk viel de buurtschap grotendeels onder de gemeente Haren, deels onder de gemeente Noorddijk. Bij een grenscorrectie per 1-12-1914, waarbij Helpman e.o. van de gemeente Haren naar de gemeente Groningen is overgegaan, is ook dat deel van Euvelgunne naar de gemeente Groningen gegaan. De rest van de buurtschap is naar de gemeente Groningen gegaan bij de opheffing van de gemeente Noorddijk per 1-1-1969.
- De buurtschap ligt in een gebied dat in de regio bekend staat als de 'MEER-dorpen', wat staat voor Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roodehaan (in de praktijk worden ook het dorp Ruischerbrug en de buurtschap Klein Harkstede er nog toe gerekend). Waarbij eigenlijk alleen de eerste twee dorpen zijn. De laatste twee zijn immers buurtschappen.
- Volgens de schoolmeester anno 1828 viel Euvelgunne als buurtschap - althans kerkelijk - onder het dorp Middelbert. In de praktijk valt de buurtschap ook onder dit dorp, voor de postadressen ligt het, evenals Middelbert, 'in' Groningen, daar beide plaatsen in 1978 geen eigen postcode en postale plaatsnaam hebben gekregen in het postcodeboek.
- De buurtschap Euvelgunne heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1720 bi de Ovelgunne, 1779 van de Euvelgun, 1781 De Euvelgunne, 1840 idem maar dan zonder lidwoord.
Naamsverklaring
'Iets dat in euvelen gunst, in een kwade reuk staat, spookhuis'. In het Middelnederduits betekent Ovelgunne 'woonplaats van de duivel'. In de middeleeuwen stond hier het kasteel der Groenenbergen, dat in 1251 werd gesloopt: "een stucke lands gelegen tendes buiten den Hogenwal bij den Groenenborch" (1524). Gesuggereerd is dat de resten van het kasteel aanleiding gaven tot de naam, die later op de gehele omgeving is overgegaan. Euvelgunne, Ovelgunne is ook verklaard als over 'aan de andere kant' en gunne 'water?'(1)
Euvelgunne ligt in het ZO van Groningen, ZO van de kruising van Winschoterdiep en Eemskanaal, tussen de Ring-Zuid (N7) in het N en O en de Europaweg in het W en Z. Het gebied omvat de volgende wegen: Bremenweg, Bornholmstraat, De Hallen, Emdenweg, Euvelgunnerweg, Flensburgweg, Gdanskweg, Gotenburgweg, Hooghoudtstraat, Leningradweg, Narvikweg, Osloweg, Rigaweg, Talinnweg en Winschoterweg.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Euvelgunne 34 huizen met 186 inwoners onder de gemeente Haren en 18 huizen met 126 inwoners onder de gemeente Noorddijk. Tegenwoordig is de buurtschap grotendeels getransformeerd tot bedrijventerrein. Er zou echter deels nog steeds sprake zijn van een buurtschap ter plekke, met ca. 30 huizen en ca. 80 inwoners.
Terug naar bovenEuvelgunne is ontstaan langs de Hunze. Nadat de Hunze vanaf Roodehaan door de aanleg van het Winschoterdiep met de stad Groningen was verbonden is dit deel van de Hunze grotendeels drooggevallen. De loop is echter nog goed te volgen door de kronkelige vorm van de Euvelgunnerweg. Deze vormt nu een natuurlijke onderbreking van het rechthoekige stratenpatroon van het bedrijventerrein.
Bij Euvelgunne heeft in de middeleeuwen een steenhuis gestaan: Groenenberg. Het steenhuis werd door de stad als een bedreiging ervaren en is daarom verwoest. De restanten van het steenhuis zijn in de eerste helft van de 20e eeuw opgeruimd.
De buurtschap heeft een lagere school gehad. In 1828 moesten alle schoolhoofden in de provincie Groningen een rapport opstellen met een beschrijving van hun woonplaats. En die zijn op het internet opvraagbaar gemaakt. Vandaar dat je hier online de situatie van Euvelgunne anno 1828 kunt lezen.
De spinnenkopmolen van Polder Euvelgunne, die de polder bemaalde, dateerde uit 1853, werd blijkens dit artikel kennelijk ook 'de kleine grauwe' genoemd, is in 1925 afgebroken en vervangen door een windmotor.
Terug naar bovenDorpsvisie
"In 2009 is de eerste Dorpsvisie opgesteld voor de MEER-dorpen (Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roodehaan). De hoofdprioriteiten van die visie waren 1. Verkeer (verkeersplan opstellen), 2. Onderwijs/cursussen (behoud van de Driebondschool), 3. Recreatie en toerisme (ommetjes realiseren), 4. Woningbouw (realiseren woningen voor starters) en 5. Cultuur en sport (creëren meer buitensportgelegenheid). Deze prioriteiten zouden tussen de één en tien jaar gerealiseerd moeten worden en tot mijn genoegen kan ik stellen dat de meerderheid van de hoofdprioriteiten ook daadwerkelijk gerealiseerd is: de Driebondschool verhuist in 2022 naar een prachtig nieuw gebouw bij het MFC; een aantal jongeren heeft een woning gevonden in het voormalige Groene Kruisgebouw en - naast het Ommetje Meerstad - zijn meerdere ommetjes in de dorpen gerealiseerd, meestal gewoon door ze te lopen. Met de gemeente wordt inmiddels druk overleg gepleegd over verbetering van het sportcomplex en inrichting van het nieuwe schoolplein.
Alleen met het verkeersplan wil het maar niet vorderen, ondanks de diverse pogingen van de Werkgroep Verkeer om een dergelijk plan door de gemeente in samenwerking met Bureau Meerstad op te laten stellen. Kortom, de Dorpsvisie 2009 heeft - dankzij de inzet van velen - mooie resultaten opgeleverd. Echter, de tijd schrijdt voort en diverse veranderingen in de omgeving maakten het noodzakelijk dat wij als bestuur van de Belangenverenging wederom onze dorpelingen raadpleegden om ook voor de toekomst weer een visie te ontwikkelen. Een visie op hoe wij de komende jaren in onze dorpen Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roodehaan willen leven. Wat wij in stand willen houden of willen veranderen. En hoe wij om moeten gaan met de woningbouw, die oprukt vanuit Stad en Meerstad. En hoe wij aankijken tegen een windturbinepark in een van onze dorpen. Ook zijn er in 2021 spontaan door een groep dorpelingen -verenigd in de werkgroep MEER-Bos - plannen gemaakt om een recreatiebos aan te planten langs de A7 en om het Driebondsbos daarbij te behouden. En wat moet er gebeuren met het autoverkeer dat alleen maar toeneemt en verder zal toenemen, bijvoorbeeld op de Middelberterweg, Olgerweg en Winschoterweg. Nog steeds vraagt dat om een integraal verkeersplan om de verkeersveiligheid in de dorpen te verbeteren.
Voor u ligt de Dorpsvisie MEER-dorpen 2021. Met veel moeite en inzet is deze door de Werkgroep Dorpsvisie opgesteld, waarbij de contactbeperkingen ten gevolge van de Corona-uitbraak hen heel veel parten heeft gespeeld. Deze visie is voor ons als bestuur leidend bij onze overleggen met andere instanties zoals de gemeente Groningen en Bureau Meerstad. Dank zijn we verschuldigd aan de Gemeente en Provincie Groningen voor het financieel mogelijk maken van deze dorpsvisie. Ook dank ik namens de Belangenverenging iedereen, die heeft deelgenomen aan het tot stand brengen van deze dorpsvisie en met name de onvermoeibare Werkgroep Dorpsvisie. Wij hopen van harte dat zowel in de Omgevingsvisie van de gemeente Groningen als in de stedenbouwkundige plannen van Bureau Meerstad en de energietransitie-plannen van de provincie Groningen goed rekening gehouden wordt met de wensen en belangen van de dorpsbewoners en de leefbaarheid in de eeuwenoude, karakteristieke, gezellige, saamhorige en fijn-om-te-wonen MEER-dorpen Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roodehaan. Marina Weel, voorzitter van het bestuur van de Belangenvereniging."
- Het Euvelgunnetracé is een kort stuk dubbelbaans autoweg dat de doorstroming op de N7 bij Groningen moet verbeteren en knooppunt Europaplein moet ontlasten. Het Euvelgunnetracé loopt van Oude Roodehaan naar het nieuwe Knooppunt Euvelgunne, (nabij bedrijventerrein Driebond), het nieuwe verkeersknooppunt voor de aansluiting van de dubbelbaansautoweg N7 en de dubbelbaansautoweg N46, ter vervanging van de afritconstructie in het Europaplein tussen de Groninger oostelijke en zuidelijke ringweg.
Nu zijn de Euvelgunnerweg en de bedrijventerreinen Euvelgunne, Eemspoort en Driebond vanuit westelijke richting alleen te bereiken via een omslachtige route. Het verkeer moet via de afrit Europaweg en dan parallel aan de zuidelijke ringweg, via drie minirotondes. Deze route voert ook over de lage bruggen over het Nieuwe Winschoterdiep, die regelmatig open staan. Door het project Aanpak Ring Zuid (start 2017, beoogd gereed 2021) krijgen de genoemde bedrijventerreinen een volledige aansluiting op de zuidelijke ringweg. Het verkeer vanuit het westen kan dus veel langer op de ringweg blijven rijden. De route wordt daardoor veel eenvoudiger en sneller dan nu.
De hieronder beschreven 'laatste boer van Euvelgunne' Thies Dijkhuis, die zijn bedrijf uitoefende aan de Euvelgunneweg direct Z van de N7, stelde neutraal te staan ten opzichte van de plannen: "Ik ben niet echt voor of tegen. Voor de stad is het goed.” Wie nu vanuit het centrum naar bedrijventerrein Eemspoort wil rijden, moet via de Bergenweg de brug over en vanuit daar doorrijden over de twee rotondes bij de Kieler Bocht. “Dat kan natuurlijk veel beter”, vond Dijkhuis. “Als de Euvelgunnerbrug open staat, slibben alle wegen dicht. Bovendien zitten de rotondes rond het spitsuur helemaal vast. Daar moet wel iets aan gedaan worden.”
Dat de ringweg aangepakt moet worden, stond voor Dijkhuis vast. “Je hebt niets aan een inefficiënte ringweg. Maar met de aanpak is niet iedereen blij. Je hebt mensen die niet verder dan hun eigen tuintje of hun straat kijken. Je moet als bewoner in staat zijn het grotere geheel te zien. De ontwikkeling van de stad gaat boven alles. Als je niet zorgt voor een goede doorstroming, bloedt de stad dood. Dan komt er druk op de ketel en ben je nog verder van huis. Voor de ontwikkeling van de stad is dit een goed plan.” (bron: de hierboven gelinkte site van het project Aanpak Ring Zuid)
Terug naar boven- De boerderij van het kop-romptype Euvelgunnerheem (Euvelgunnerweg 27) was de boerderij van de hieronder beschreven, in maart 2019 overleden boer Thies Dijkhuis, de laatste boer van Euvelgunne. Het complex is een gemeentelijk monument. De schuur is 18e-eeuws, het voorhuis is in ca. 1907 herbouwd, het tbc-huisje dateert uit 1914 en de bijschuur uit de jaren twintig van de 20e eeuw. Thies liet zijn aandeel in boerderij Euvelgunnerheem na aan Het Groninger Landschap. Teun en Fré Dijkhuis, broer en zus van Thies, hebben in december 2019 besloten om ook hun deel in het eigendom van de boerderij aan Het Groninger Landschap te schenken. Deze was onder de indruk van het gebaar van de familie Dijkhuis en het vertrouwen in hun stichting: "We zullen ons inspannen om het levenswerk van de familie voort te zetten. Ook in de toekomst zal de Hunzezone beweid worden met Groninger blaarkoppen. Voor de boerderij zal een passende bestemming worden gezocht, waarbij er zo weinig mogelijk verandert aan de huidige uitstraling."
Dijkhuis is altijd vrijgezel geweest. Ook zijn broer en zus kregen geen kinderen. Hij wilde het levenswerk van hem en zijn voorouders laten voortbestaan. Hij streed ervoor dat het land om zijn boerderij land bleef, en dat het groen niet werd ingenomen door de stad. In 1996 verkocht hij het grootste deel van zijn landerijen aan de gemeente Groningen, waarbij hij bedong dat het gebied bewaard zou blijven als natuurgebied de Hunzezone, in beheer bij Het Groninger Landschap. Marco Glastra, directeur van Het Groninger Landschap prees Dijkhuis (‘een goeie kerel’) vaak voor zijn ‘standvastigheid’: "Hij heeft zoveel bereikt. Zonder hem was de stad er gewoon overheen gedenderd. Samen met zijn broer, die jurist was, heeft hij het voor elkaar gekregen om de Hunzezone te redden. Hij had zich makkelijk kunnen uitkopen met een grote zak geld, want het was heel dure grond, maar daar ging het hem niet om. Het ging hem echt om die boerderij, die plek en de Hunze."
Bedrijvenvereniging-Zuidoost besloot tijdens een algemene ledenvergadering op 13 mei 2019 dat Thies Dijkhuis geëerd moest worden met een standbeeld, omdat hij zich jarenlang voor de belangen van bedrijventerrein Euvelgunne heeft ingezet. Op 5 maart 2020, veertien dagen voor zijn eerste sterfjaardag, is het standbeeld in de tuin van de Euvelgunnerheem onthuld door Bedrijvenvereniging Zuidoost en Het Groninger Landschap, in het bijzijn van broer en zus Teun en Fré Dijkhuis. "Voor ons wordt er nu weer een tijdperk afgesloten. Wij gaan weg, maar Thies blijft hier. Mensen hebben Thies meegemaakt dat hij hier zat en iedereen groette. Nu staat hij hier. Hij wilde graag aandacht voor de Hunzezone en dat komt er nu mede door zijn beeld", aldus Fré bij de onthulling van het beeld.
Ter nagedachtenis aan Thies Dijkhuis (1946-2019) en om zijn levenswerk voort te zetten, heeft Het Groninger Landschap besloten om een Thies Dijkhuisfonds in het leven te roepen. Alle bijdragen aan dit fonds zullen volledig gebruikt worden voor de instandhouding van de boerderij, het beheer van de Hunzezone en het verdere herstel van de Hunze in de stad Groningen. Je kunt hier rechtstreeks doneren! (bron en voor nadere informatie zie de diverse teksten, reportages en video's op de pagina 'Thies Dijkhuis, de laatste boer van Euvelgunne, in beeld')
Terug naar boven- Een deel van de structuur van de voormalige Hunze en het aanliggende land ter hoogte van Euvelgunne (zie ook bij Geschiedenis), is tegenwoordig als 'Hunzezone' in beheer bij Het Gronings Landschap en heeft een beschermde status. Het is een bijzondere groene oase, het oude stukje meanderende Hunze met hoge oeverwallen tussen de hectiek van de omliggende bedrijventerreinen. Dat is vooral te danken aan boer Thies Dijkhuis, van de hierboven beschreven boerderij Euvelgunnerheem. In de jaren negentig heeft de gemeente Groningen de meeste boeren in deze omgeving uitgekocht, om plaats te maken voor het nieuwe bedrijventerrein. Dijkhuis heeft dit echter altijd geweigerd. Hij vond dat zijn landerijen zo veel mogelijk in de oude staat moesten blijven.
Hij is daardoor bekend geworden als 'de laatste boer van Euvelgunne' (waar in 2017 een documentaire over is gemaakt. Voor nadere informatie zie de link). In 2017 heeft hij hiervoor de erepenning van de gemeente Groningen gekregen, vooral ook omdat hij zich altijd constructief heeft ingezet en niet alleen tégen (vernieuwing) was, maar ook heeft meegedacht over wat er wél mogelijk was. Al eerder was hij hiervoor benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Voor nadere informatie over Thies Dijkhuis zie het hoofdstuk Bezienswaardigheden.
Terug naar boven- 360 graden foto van de Euvelgunnerweg en omgeving.
Terug naar boven- Nieuws: - Het tweemaandelijkse kleurrijke dorpsmagazine MEER-nieuws is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers).
- Belangenorganisatie: - Belangenvereniging MEER-dorpen*.
* Wat deze afkorting betekent, kun je hierboven lezen onder het kopje Status.
- Duurzaamheid: - "Bij hevige buien raakt de riolering op Bedrijventerrein Euvelgunne overbelast. Dat leidt niet alleen tot wateroverlast op het terrein zelf, maar ook tot overstorten in het centrum van Groningen. Doel van het project Klimaatadaptatie Euvelgunne is deze wateroverlast als gevolg van de klimaatverandering te verminderen. Bijkomend doel is te laten zien hoe maatregelen tegelijk kunnen bijdragen aan andere maatschappelijke doelstellingen. De gerealiseerde maatregelen vormen een showcase voor andere bedrijven en bedrijventerreinen. De website laat zien wat er zoal mogelijk is. In het project werken samen: Bedrijvenvereniging ZO, Gemeente Groningen, Waterschap Hunze en Aa’s, Waterschap Noorderzijlvest, Hanze Hogeschool Groningen. Het project wordt mede mogelijk gemaakt door de Regio Groningen-Assen.
Doel van de maatregelen: Alle maatregelen beogen het verminderen van de hoeveelheid regenwater die via de riolering naar de rioolwaterzuivering stroomt. Waar we tegelijk naar streven met de maatregelen: Vermindering van hittestress en fijnstofbelasting; Gebruik van regenwater als grondstof; Versterking van de lokale waterhuishouding; Vergroting van de biodiversiteit; Vergroting van de landschappelijke waarden; Verbetering van het lokale werkklimaat. Monitoring. Op Bedrijventerrein Euvelgunne worden verschillende maatregelen genomen. We vinden het belangrijk om de ervaringen met deze maatregelen vast te leggen. Samen met de Hanzehogeschool in Groningen is een monitoringsprogramma opgezet. Studenten verzamelen regelmatig gegevens bij de deelnemende bedrijven. De monitoringsrapporten vind je hier. Podcast. Hoe raken ondernemers enthousiast over klimaatadaptatie op een bedrijventerrein? Welke rol speelt een mini-natuurgebied hierin? Wat doet een afkoppelcoach? En hoe kun je met klimaatmaatregelen flink geld besparen? Op deze prikkelende vragen (en meer) geeft deze nieuwe, inspirerende podcast over Bedrijventerrein Euvelgunne antwoord."
Reactie toevoegen